Vinex: niet voor herhaling vatbaar
Nederland heeft tot 2040 1 miljoen nieuwe huizen nodig. Offer daar niet weer groen gebied voor op, zeggen experts.
Nederland heeft tussen nu en 2040 ongeveer één miljoen nieuwe woningen nodig. Maar die moeten niet gebouwd worden in nieuwe grootschalige vinexwijken, zoals vanaf de jaren negentig is gebeurd. Dat zou te veel ten koste gaan van de groene gebieden rond de steden, zeggen deskundigen op het gebied van stedenbouw en de woningmarkt in deze krant.
Deze zomer is het precies 25 jaar geleden dat de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra werd gpubliceerd en de afkorting Vinex werd geboren. Die nota was het startsein voor veel nieuwbouw binnen de steden, maar vooral voor de bouw van nieuwe wijken aan de rand van de stad, zoals Leidsche Rijn bij Utrecht, Ypenburg bij Den Haag en de Reeshof bij Tilburg.
Die vinexwijken kregen al snel een slechte naam: ver van de binnenstad, saai, eentonig. Maar dat is niet terecht, zeggen deskundigen. In werkelijkheid zijn die wijken 'een laaiend succes', vindt stedenbouwkundige Riek Bakker zelfs.
Toch is het vinexproject niet voor herhaling vatbaar. Nederland staat nu voor een soortgelijke opdracht als in de jaren negentig. Alleen al in Noord- en Zuid-Holland zijn elk 250.000 nieuwe woningen nodig 'en dat is vergelijkbaar met vinex', zegt Rients Dijkstra, rijksadviseur stad en infrastructuur. De vinexoperatie heeft tot nu toe zo'n 800.000 woningen opgeleverd en in sommige vinexwijken wordt nog steeds gebouwd.
Ruim
Maar de meeste vinexwijken zijn heel ruim opgezet, zonder hoogbouw en met veel groen. Daardoor nemen ze veel ruimte in beslag. En juist het groen dat er nu nog is, maakt de Nederlandse steden aantrekkelijk. Dat moet niet opnieuw opgeofferd worden aan woningbouw. "Als elke generatie daar een hap uitneemt, is dat groen over een paar generaties op", zegt Dijkstra.
Waar moeten die woningen dan wel komen? Het is onontkoombaar om kleine locaties aan de stadsranden te ontwikkelen, zegt de Delftse hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer. Ook zal er meer hoogbouw moeten verrijzen.
Maar het heil moet vooral verwacht worden van onbenutte terreinen en leegstaande gebouwen binnen de steden, voegt Cees-Jan Pen, lector aan de Fontys Hogescholen, daaraan toe. Volgens een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving, die vlak voor de zomer is verschenen, biedt dat in veel steden nog genoeg soelaas. Opnieuw 'veel weiland opspuiten' is vooralsnog niet nodig, concludeert Pen.
Lees ook: Inwoners Vinex-wijk minder vaak uit elkaar dan gemiddeld
